Orpheus’un Liri

Grek Mitolojisine göre Orpheus tanrılarla boy ölçüşebilecek kadar iyi bir müzisyenmiş. Lirinin tellerine dokunduğunda kuzuyla kurt, aslanla ceylan, tüm hayvanlar Orpheus’un çalgısından çıkan nağmeleri yan yana, koyun koyuna dinlerlermiş. Güzeller güzeli Euridike’ nin gönlünü de bu sayede çalmış.

Orpheus-Euridike Aşkı

Bir gün Euridike arkadaşlarıyla birlikte yürürken otların arasından çıkan bir yılanın sokması sonucu oracıkta ölüverir. Euridike’nin ölümüyle Orpheus’u katlanılamayacak bir acı sarar. Tüm korkularını yenerek Hades’in hükümranlığındaki ölüler ülkesi Tartaros’a inerek Euridike’yi almaya karar verir. İlk defa bir ölümlü sağken ölüler ülkesine inmektedir. Yeraltında çalgısından çıkan ezgilerle Tartaros’un bekçisi üç başlı korkunç köpek Kerberos kendinden geçer, uysallaşır. Derler ki, Sisifos tepeyi aşmak için yüklendiği kayayı yalnızca bir defa Orpheus’u dinlemek için bırakmış, kayanın üzerine oturup huşu içinde dinlemiş lirden çıkan nameleri. Sonsuz susuzluk ve açlık cezasına çarptırılan Tantalos bir süre de olsa unutmuş açlığını ve susuzluğunu. En sonunda yer altı tanrısı Hades’in, ölüler ülkesinin hükümranının yüreği Orpheus’un çalgısıyla yumuşar ve Euridike’nin yeraltı ülkesinden çıkmasına izin verir. Ama bir şartı vardır. Orpheus önden Euridike de arkasından yürüyecektir. Yeraltı ülkesi Tartaros’tan çıkana kadar Orpheus ne olursa olsun dönüp arkasına bakmayacaktır. Bakarsa sonsuza kadar Euridike’yi kaybedecektir. Orpheus önde Euridike arkasında yürümeye başlarlar. Orpheus, Euridike’nin ardından geldiğini bilmektedir. Ama kuşkuya kapılır. Hem de onu görme isteğine yenik düşer. Tam Tartaros’tan çıkmak üzerelerken, aydınlığa kavuşmuşken dayanamayıp dönüp geriye bakar. Bakar bakmaz da mağara ağzı Euridike’yi yeraltının derinliklerine çeker. Kimi söylencelerde de Euridike’nin taşa dönüştüğü söylenir. Orpheus Euridike’yi sonsuza kadar kaybeder.

Orpheus İnancı

Orpheus inancı Grek mitolojisine, egemenler kendi mitolojilerini, tanrılar panteonunu oluşturduktan çok sonra nüfus etmiştir. Kalıplaşmış, egemenlerin denetiminde yapılan ritüeller dışına çıkılması yeni bir zihniyet oluşturmak amaçlıdır.

Orpheus inancında eski yaşamdan kopuş yeni yaşama kavuşmak için acı çekmek, geride bırakılan hayatın zihniyetinin tümüyle reddi, dönüp geriye bakmama Orpheus-Euridike söylencesinde anlatılmıştır.

Özgürlük mücadeleleri de, ilkin iktidar tekellerinin, sömürgeci güçlerin zihni hegemonyasının reddiyle başlar. Hegemon zihni yapıdan kopuş sağlanmadan, mücadelenin sürdürülmesi zordur. Bugün de demokratik modernitenin inşası ancak kapitalist modernite ile olan tüm köprülerin yıkılmasıyla mümkündür. Bu mücadele süreci zorlu, meşakkatli, acılarla doludur. Kimileri yorulup, inanç yitimini yaşayıp, geriye dönüp bakabilir. Ama bu meşakkatli, zorlu yolda yürüyerek, her adımda özgürleşen, kendi elleriyle inşa ettikleri geleceğe doğru emin adımlarla yürüyerek irade kazanan özgürlük bilinciyle donananlar da yaşamlarına nice zaferler sığdırırlar, sığdırmaktadırlar. Onun için bu yürüyüşte aslolan dönüp geriye bakmamaktır.

Kaynakça
-Mitologya, E.Hemilton